Иқтисоди режими саҳюнистӣ ба вижа дар бахши гардишгарӣ ва тавлид баъд аз гузашти ҳудуди як моҳ аз амалиёти Тӯфони Ақсо бештарин хисоратро мутаҳаммил шуда ва коршиносони ин режим муътақиданд зарар ва рукуди иқтисодӣ, ки акнун Исроил таҷриба мекунад дар ҳамаи давраҳо бесобиқа будааст.
Хисоратҳои иқтисодии амалиёти Тӯфони Ақсо барои режими саҳюнистӣ аз боризтарин паёмадҳои ин ҷанг аст, ки ишғолгарон бо он дасту панҷа нарм мекунанд ва нигарони таъсири он бар бахшҳои ҳаётии худ ҳастанд.
Эҳзори неруи кори режими саҳюнистӣ ба артиш
Фарохони кобинаи режими саҳюнистӣ барои ҳузури 350 ҳазор неруи захира дар артиши ин режим мунҷар ба коҳиши 8 дарсадии неруи кор шудааст. Назарсанҷии мунташиршуда тавассути идораи маркази омори режими саҳюнистӣ нишон медиҳад, ки даромади ҳудуди ниме аз ширкатҳои исроилӣ дар тӯли ҷанги Ғазза шоҳиди коҳиши қобили таваҷҷуҳе буда ва бахши сохту соз ва хадамоти ғизоӣ бештарин осебро дидаанд; ба тавре, ки 70 дарсад даромади онҳо аз оғози ин ҷанг коҳиш ёфтааст.
Ҳудуди 11 дарсад ширкатҳое, ки дар назарсанҷии марбут ба баррасии даромади ширкатҳои ироилӣ баъд аз амалиёти Тӯфони Ақсо ширкат карда буданд, гуфтанд 21 дарсади неруҳои кори онҳо ба артиши эҳзор шудаанд. Ҳамчунин иттилоот нишон медиҳад, ки тақрибан 1.3 миллион коргар дар ҳафтаи аввали ҷанг ва 1.1 миллион коргар дар ҳафтаи дувум ва ҳудуди 770 ҳазор нафар аз онҳо дар ҳафтаи севуми ҷанг сари кор нарафтанд.
Ҳамчунин фаъолияти бисёре аз коргоҳҳои сохтмонии режими саҳюнистӣ низ аз ибтидои ҷанги Ғазза мутаваққиф шудааст.
Рукуди иқтисодии бесобиқаи режими саҳюнистӣ
Ҳамзмон бо он расонаҳои ибрӣ гузориш доданд, ки арзиши шикел (воҳиди пули режими саҳюнистӣ) низ тайи 3 ҳафтаи гузашта 6 дарсад коҳиш ёфтааст.
Рӯзномаи ибризабони Пуртз Пурт дар гузорише, ки тавассути идораи таҳқиқоти иттиҳодияи санъатгарон режими саҳюнистӣ таҳия шуда, эълон кард, ки ҳазинаи мустақими ҷанги Ғазза тайи 3 ҳафта барои иқтисоди Исроил ҳудуди 11.1 миллиард шикел баровурд шудааст.
Ин гузориш ба осебҳои воридшуда ба фаъолиятҳои иқтисодии режими саҳюнистӣ баъд аз оғози ҷанги Ғазза ва низ тахлияи шаҳракҳои ҷанубӣ ва шимолии Фаластини ишғолӣ ишора кард ва эълон кард, ки ин ҷанг сабаби коҳиши арзиши шикел, осеби мустақим ба корхонҳҳо ва бахши сармоягузориҳои хориҷӣ, лағви муомилаҳо ва … шудааст.
Албатта ин мизони хисорати иқтисодӣ дар 3 ҳафтаи аввали ҷанг барои режими саҳюнистӣ бидуни дар назар гирифтани осебҳои ғайримустақим ба бахши тавлид ва воридот ва низ коркуноне аст, ки фаъолияти худро дар бахшҳои мухталиф мутаваққиф кардаанд.
Рӯзномаи ибрӣ Голбос низ дар гузорише ба ҳамин манзур эълон кард пешбинӣ мешавад даромад ҳосил аз молиёт дар сол ҷорӣ 50 дарсад коҳиш ёбад. Ҳамчунин интизор меравад дар сурати ташдид ва густариши ҷанг дар Ғазза, рукуди бузурге, ки имсол дар бахши амлок ва мустағаллоти Исроил рух дод шадидтар ва бештар шавад.
Ин расонаи саҳюнистӣ ба иттилооти идораи молиёти режими саҳюнистӣ ишора ва таъкид кард, ки интизор меравад даромадҳои ҳосил аз молиёт бар амлок ва мустағаллот низ ба шакли қобил таваҷҷуҳе коҳиш ёбад, ки иллати он адами тамоюл барои сармоягузорӣ дар бахши амлок ва мустағаллоти Исроил (Фаластини ишғолӣ) аст.
Фалаҷ шудани бахши гардишгарӣ дар Фаластини ишғолӣ баъд аз ҷанги Ғазза
Рӯзномаи ибризабони Ҳооретс низ ба навбаи худ гузориш дод, ки иқтисоди Исроил дар натиҷаи ҷанги Ғазза ба шиддат осеб хоҳад дид; зеро гардишгарӣ дучори рукуд мегардад ва фаъолиятҳои иқтисодӣ дар ҷануб низ фалаҷ мешавад. Ҳамчунин бояд ба афзоиши беравияи ҳазинаҳои низомии артиш низ ишора кунем ва илова бар он бисёре аз коргарон бекор шуда ва шумораи зиёде ҳам ба унвони неруи захира ба артиш эҳзор шудаанд.
Лозим ба зикр аст, ки иқтисоди режими саҳюнистӣ пеш аз амалиёти Тӯфони Ақсо низ ба далели даргириҳои сиёсии дохилӣ баъд аз рӯи кор омадани кобинаи ифротии Бенёмин Нетанёҳу дар вазъияти мутазалзиле қарор дошт ва баъд аз эълони тарҳи тағйироти қазое, ки кобинаи Нетонёҳу тасвиб карда буд, бисёре аз ширкатҳо ва сармоягузорон, Фаластини ишғолиро ба мақсади Амрико ва Аврупо тарк карданд.
Коршиносони иқтисодии режими саҳюнистӣ касрии будҷаи ин режим дар соли ҷориро баробар бо 1.5 дарсад аз тавлиди нохолиси дохилӣ яъне ҳадди ақал 27 миллиард шикел арзёбӣ мекунанд, ки ин бузургтарин зарар барои режими саҳюнистӣ аз замони ҷанги октябри соли 1973 то ҳол аст.
Ин коршиносон таъкид мекунанд, ки тадовуми даргириҳо ва густаришу идомаи он сабаби афзоиши нархи таваррум ва тақрибан фалаҷ шудани фаъолиятҳои тавлид ва сипас коҳиши арзаи коло хоҳад шуд, ки ба санъати дохилии Исроил осеб мезанад. Илова бар ин, осебҳои эҳтимолӣ ба зерсохтҳои ҳаётӣ, ба вижа гази табиӣ, сабаби афзоиши қимати барқ хоҳад шуд. Ҳамаи ин авомил дар канори даргириҳои низомӣ, ки ба бахши хадамот осеб мезанад, дар ниҳоят сабаби афзоиши таваррум хоҳад шуд.
Бар асоси ин гузориш, бахши гардишгарии режими саҳюнистӣ, ки нақши муҳиме дар тавлиди нохолиси дохилии ин режим дорад ва машоғили зиёде барои саҳюнистҳо эҷод карда буд, бештарин осебро аз ҷанги Ғазза мутаҳаммил шудааст.
Таҳлилгарони иқтисодии режими саҳюнистӣ мегӯянд, аз онҷое, ки сарони сиёсӣ ва низомии Исроил мӯътақиданд ҷанг тӯлонӣ хоҳад шуд интизор меравад хисоратҳои иқтисодӣ ба вижа дар бахши гардишгарӣ ба шакли қобили таваҷҷуҳе афзоиш пайдо кунад.
Суқути шадиди саҳоми режими саҳюнистӣ
Ожонсҳои рутбабандии эътибории байналмилалӣ низ нисбат ба коҳиши рутбаи Исроил барои аввалин бор ҳушдор доданд. Аз 7 октябр, саҳоми Исроил бадтарин амалкардро дар ҷаҳон доштааст, зеро бурси Телавив 16 дарсад муодили 25 миллиард доллар суқут кард. Бонк Чи Пи Мурёнагон (ширкат хадамоти молӣ ва бонкдории амрикоии чандмиллиятӣ) пешбинӣ мекунад, ки иқтисоди Исроил дар ин се моҳаи соли ҷорӣ 11 дарсад дучори рукуд шавад.
Ин арзёбиҳо нишон медиҳад, ки 1.5 дарсад иқтисоди Исроил сарфи ҷанги Ғазза мешавад. Вазорати дороии режими саҳюнистӣ ахиран ҳушдор дод, ки ҷанги Ғазза дар сурати идомадор шудан, иқтисоди Исроилро дар чанд моҳи боқимондаи соли ҷорӣ ва соли оянда ба шиддат дар маърази рукуд қарор хоҳад дод ва вазъият замоне бадтар мешавад, ки ҷанг дар чанд ҷабҳа густариш ёбад.
Ба гуфтаи депортмони иқтисоддонони аршади Вазорати дороии режими саҳюнистӣ , агар ҷанг ба муддат як сол идома ёбад ё ба арсаҳои дигар ғайр аз навори Ғазза густариш ёбад, эҳтимоли рукуди иқтисодӣ дар се моҳаи оянда бисёр зиёд аст ва ин нигаронӣ вуҷуд дорад, ки 1.8 миллион коргар, ки 41 дарсад аз неруи кор дар бозори Исроилро ташкил медиҳанд, бекор шаванд, ки зарбаи сангине ба иқтисоди ин режим хоҳад буд.
Дар ҳоле, ки наздик ба як моҳ аз набарди Тӯфони Ақсо мегузарад, хисоратҳои иқтисодии сангини ин ҷанг барои саҳюнистҳо рӯз ба рӯз бештар ошкор мешавад. Манобеи саҳюнистӣ ҳафтаи гузашта зимни пешбинии тӯлонӣ шудани ҷанги кунунӣ бо Ғазза бо ишора ба паёмадҳои сангин ва дарозмуддат амалиёти Тӯфони Ақсо бар иқтисоди ин режим эълон карданд, ки ин ҷанг ба шакли мустақим ва ғайримустақим ҳудуди 38 миллиард доллар ба исроилиҳо хисорат ворид мекунад.