Ба гузориши ТоҷикПресс, ҳамзамон бо афзоиши нигарониҳо аз рушди терроризм дар Афғонистон ва ба вижа қудратманд шудани ДИИШ-и Хуросон, мустақар дар ин кишвар, артиши Тоҷикистону Русия дар марзи Афғонистон баргузарии як машқи муштараки низомии чоррӯзаро оғоз карданд, ки то 18 парел идома пайдо кард. Вазорати дифои Русия бо интишори иттилоияе дар канали телеграмии ин вазоратхона эълом кард, ки ин машқҳои муштараки низомӣ дар пойгоҳи низомии шумораи 201 Русия дар минтақаи Хатлон ва “Ҳарби Майдон”-и Тоҷикистон, ки дар 20 километрии марзии Афғонистон қарор дорад, анҷом мешавад.
Бар асоси иттилоияи Вазорати дифои Русия, воҳидҳои вижаи кӯҳистон, тӯпхона, ягонҳои иттилоотӣ, коршиносони муқобила бо ҳамалоти шимиёӣ, амнияти радиои электроникӣ ва воҳиди вижаи чархбол дар ин размоиш ширкат доранд ва бо шабеҳсозии нуфузи гуруҳҳои террористӣ аз хоки Афғонистон ба хоки Тоҷикистон талош мекунанд онҳоро маҳор кунанд ва ҳазфи аносири мухарриб, ки қасди убури ғайриқонунӣ аз марзи Афғонистону Тоҷикистонро доранд, тамрин мекунанд. Мухтор Вафоӣ, таҳлилгари таҳаввулоти Афғонистон дар бораи ин машқ менависад пойгоҳи низомии 201 дар хоки Тоҷикистон бузургтарин пойгоҳи низомии Русия дар хориҷ аз қаламрави ин кишвар аст. Бар асоси тавофуқи Тоҷикистону Русия дар чорчуби Созмони Паймони Амнияти Дастаҷамъӣ, неруҳои Русия то соли 2042 дар ин пойгоҳ мемонанд.
Дар ивази он, Русия таслеҳоти артиши Тоҷикистонро навсозӣ мекунад ва ба неруҳои низомии кишвар омӯзиши низомӣ медиҳад. Русия дар пойгоҳи низомии 201 дар Тоҷикистон ҳудуди ҳафт ҳазор неру дорад ва аз замони бозгашти Толибон ба қудрат дар Афғонистон, то ҳоло се бор размоиши низомӣ баргузор кардааст. Дар ин размоиш, ки бо ҳадафи омодагии неруҳои Тоҷикистону Русия барои дафъи ҳамалоти эҳтимолӣ аз хоки Афғонистони баргузор шудааст, аз паҳподҳои низомии таҷассусӣ низ истифода мешавад. Тоҷикистону Русияи пеш аз ин борҳо аз ҳузури гуруҳҳои террористӣ дар хоки Афғонистон ва ба вижа қудратманд шудани ДИИШ-и Хуросон ва тамаркузи ин гуруҳ бар ҷазби неру аз шаҳрвандони Тоҷикистони иброз нигаронӣ кардаанд.
Ҳамлаи чаҳор муҳоҷими ДИИШ-и Хуросон ба салони консерти Крукус дар атрофи Маскав, ки авохири моҳи март рух дод, нигарониҳоро аз тавонои ДИИШ-и Хуросон барои роҳандозии ҳамла дар кишварҳои мухталиф афзоиш дод. Манобеи амниятӣ дар Иёлоти Муттаҳидаи Амрико ҳушдор додаанд, ки ДИИШ-и Хуросон мустақар дар Афғонистон беш аз ҳар замон барои роҳандозӣ ва иҷрои ҳамла дар берун аз хоки Афғонистон тавонманд шудааст. Фармондеҳи Фармондеҳии марказии Иёлоти Муттаҳидаи Амрико, як рӯз пеш аз ҳамлаи ДИИШ-и Хуросон ба салони консерти крукус, дар бораи тавонманд шудани ин гуруҳ ихтор доду гуфт: “Хатари ношӣ аз ин гуруҳ дар ҳоли афзоиш аст”.
Женерол Фрэнк Маккензи, фармондеҳи пешини Фармондеҳии марказии Иёлоти Муттаҳида низ ахиран дар мусоҳибае бо шабакаи телевизиюнии ABC гуфт, ки ДИИШ-и Хуросон аз замони хуруҷи Иёлоти Муттаҳида аз Афғонистони қудратмандтар шудааст ва Амрико дигар монанди се сол пеш, ки дар Афғонистони ҳузури низомӣ дошт, амн нест. Ин ҳушдорҳо ҳамзамон бо ҳамалоти маргбори ДИИШ-и Хуросон дар Эрон, Русия, Афғонистон ва Покистон, ки талафоти сангине ба низомиёну ғайринизомиён ворид кардаанд, содир мешаванд. Дар ҳафтаҳои ахир даҳҳо нафар ҳам дар Туркия, Тоҷикистон, Эрон, Покистон, Афғонистон ва бархе кишварҳои аврупоӣ аз ҷумла Олмон, Шветсия ва Австрия ба иттиҳоми ҳамкорӣ бо ДИИШ-и Хуросон боздошт шуданд.
ДИИШ-и Хуросонро, ки Сноуллоҳ Ғаффорӣ, донишҷӯи пешини донишгоҳи Кобул, онро раҳбарӣ мекунад, фармондеҳони норозии Толибони Афғонистону Покистон авохири соли 2014 ташкил додаанд. Ин гуруҳ ба суръат тавонист манотиқеро дар шарқи Афғонистон тасарруф кунад. Неруҳои давлати пешини Афғонистон бо ҳимояти ҳавоии неруҳои амрикоӣ дар бахшҳои мухталифи Афғонистон ба вижа вилоятҳои Нангарҳор, Нувристон ва Кунар даргириҳои хунине бо ДИИШ-и Хуросон доштанд, ки ба бозпасгирии бахше аз манотиқ ва вайронии паноҳгоҳҳои ДИИШ-и Хуросон мунҷар шуд. Толибон ҳам даргириҳои хунине бо ДИИШ-и Хуросон доштанд, ки ба ду тараф талафоти сангине ворид кард.
Созмони амнияти миллии давлати пешини Афғонистон дар апрели 2020 Абдуллоҳ Окарзай маъруф ба Аслам Форуқӣ, раҳбари пешини ДИИШ-и Хуросонро ба ҳамроҳи 19 нафар аз фармондеҳону аъзои ин гуруҳ дар ҷануби Афғонистон боздошт кард, аммо ин афрод августи 2021, дар сооти нахусти вуруди Толибон ба шаҳри Кобул, озод шуданд. Бар асоси охирин гузориши Идораи амнияти миллии давлати пешини Афғонистон, то охирин ҳафтаҳои ҳокимияти давлати Ҷумҳурӣ, беш аз 400 нафар аз аъзои ДИИШ-и Хуросон, ки шаҳрвандони кишварҳои мухталиф аз ҷумла Покистон, Ҳиндустон, Тоҷикистон, Бангладеш ва дигар кишварҳо буданд, дар зиндонҳои Афғонистон маҳбус буданд, ки ҳамаи онон дар 15 августи 2021 озод шуданд.