Моҳи Рамазон дар Фаластин бо ҷанг оғоз шудааст ва ҳанӯз хабаре аз барқарории оташбас дар Ғазза нест. Музокироти сулҳ то ҳоло ба шикаст анҷомид, аммо бархе раҳбарони ҷаҳон ва мақомоти созмонҳои байналмилалӣ, ки тайи чанд моҳи гузашта пайгири барқарории оташбас ва поён додани ҷанг дар Ғазза буданд, бо расидан ба ин моҳ аз Исроил хостанд, ки ҳамла ба Ғаззаро тамом кунад. Охирин изҳороти нахуствазири Исроил нишон медиҳад, ки Исроил алоқае ба барқарории оташбас надорад ва ҳамлаҳо идома пайдо хоҳад кард ва ба шаҳри Рафаҳ дар ҷануби Навори Ғазза низ кашида хоҳад шуд. Дар ин байн изҳороти раисҷумҳури Амрико дар бораи шанси дастёбӣ ба тавофуқи оташбас низ умедворкунанда нест.
Хабаргузории Фаронса ба муносибати оғози моҳи Рамазон гузорише аз вазъияти фаластиниҳо мунташир кард. Дар ҳоле ки мусулмонон моҳи Рамазонро дар фазои нишот ва шодӣ ҷашн мегиранд, ҷиноятҳои режими саҳюнистӣ алайҳи сокинони Ғазза ин ҳолатро аз мардуми ин борика гирифта ва фаластиниҳои сокин дар ин минтақа дар миёни муҳосира, буҳрони шадиди инсонӣ ва масоҷиди вайроншуда вориди ин моҳи муборак шуданд.
Дар ҳоле ки баландгӯҳо дар теъдоде аз пойтахтҳои арабӣ ба садо даромада ва сокинони мусулмони онҳо дар шаби аввали моҳи мубораки Рамазон ба иқомаи намози таровеҳ мепардозанд, вазорати авқофи Фаластин эълон кард, ки ба далели бомбаборони режими саҳюнистӣ беш аз ҳазор масҷид дар Навори Ғазза ба овор ва хароба табдил шуда ё осеб дидаанд. Ин вазоратхона афзуд, ки садҳо ҳазор намозгузори фаластинии сокини Ғазза наметавонанд дар масоҷиди харобшуда намози таровеҳ бихонанд.
Бархилофи хонаводаҳо дар дигар кишварҳои исломӣ, ки барои бузургдошти ин моҳ иқдомоти лозим муҳайё кардаанд, беш аз 2 миллион нафар фаластинӣ, ки аксарияти онҳо ҷамъияти навори муҳосираи шудаи Ғаззаро ташкил медиҳанд, бо хатари қаҳтӣ мувоҷеҳ ҳастанд ва талоши ҷомеаи ҷаҳонӣ барои басиҷи ирсоли кумакҳои башардӯстона ба ин минтақа идома дорад. Аммо Рамазон дар Қудс бо навъе дигар аз даргирӣ миёни фаластиниҳо ва саҳюнистҳо ҳамроҳ буд. Онтавр, ки хабаргузории Анатолии Туркия гузориш додааст, полиси Исроил асри якшанбе (шаби оғози моҳи Рамазон) аз вуруди садҳо намозгузори фаластинӣ ба Масҷидулақсо ҷилавгирӣ кард ва бархе аз онҳоро низ мавриди зарбу шатм қарор дод.
Ин расонаи туркияӣ дар идома гузориши худ, хабар додааст, ки полис танҳо ба намозгузорони болои 40 сол ва занон иҷозаи вуруд додааст, аммо пас аз он, нерӯҳои исроилӣ ба намозгузорон ҳамла карданд ва монеи вуруди онҳо ба дарвозаи маҷлис, ки яке аз дарҳои вурудии Масҷидулақсо аст, шуданд. Тибқи гузориши расонаҳои фаластинӣ, рӯзи душанбе (аввали Рамазон) низ шаҳракнишинони саҳюнист бо ҳимояти низомиёни исроилӣ ворид Масҷидулақсо шуданд. Онтавр, ки маркази иттилоърасонии Фаластин хабар додааст, нерӯҳои исроилӣ аз вуруди сокинони Каронаи Бохтарӣ ба Қудс ҷилавгирӣ карданд. Фаластин, Рамазони имсолро бо ҷанг ва даргирӣ оғоз кардааст.
Дархост барои оташбас
Олаф Шолтз, Садри аъзами Олмон, яке аз раҳбароне буд, ки ба таври мустақим хостори барқарории оташбаси тӯлонимуддат дар Ғазза шуд. Садри аъзами Олмон дар як паёми видеоӣ матраҳ кард, ки ба хотири оғози моҳи Рамазон, давлаташ барои барқарории оташбаси тӯлонитар дар Ховари Миёна талош мекунад. Шолтз ҳамчунин Исроилро ба риояти қавонини байналмилалӣ фарохонд. Садри аъзами Олмон бо ишора ба идомадор будани ҷанг дар Навори Ғазза, оташбаси тӯлонимуддат барои таъмини кумак ба оворагонро зарурӣ донист.
Ба муносибати оғози моҳи Рамазон, паёме низ тавассути Малик Салмон, подшоҳи Арабистон нашр шуд. Дар ин паём, ки аз сӯи Салмон Дусорӣ, вазири иттилоърасонии Саудӣ хонда шуд, омадааст: “барои мо дарднок аст, ки моҳи Рамазон имсол дар сояи идомаи ҳамлаҳои таҷовузкорона алайҳи бародарон ва хоҳарони мо дар Фаластин, фаро расид. Мо бар лузуми пазируфтани масъулият аз сӯи ҷомеаи ҷаҳонӣ барои таваққуфи ин ҷиноятҳои ваҳшиёна таъкид мекунем ва хоҳони эҳдоси гузаргоҳҳои башардӯстона ва имдодии эмин барои фаластиниҳо ҳастем.”
Расонаҳои минтақа ҳамчунин аз талошҳои Қоҳира барои барқарории оташбас дар ҳафтаи аввали моҳи Рамазон хабар доданд. Ал-Арабия хабар додааст, ки мақомоти мисрӣ тамосҳои густардае барои дастёбӣ ба оташбас дар ҳафтаи аввали моҳи Рамазон ва барқарории ҷараёни вуруди мутановиби кумакҳои ғизоӣ ва дорӯӣ бидуни маҳдудият ба Навори Ғазза доштаанд.
Ин манбаи хабарӣ зикр кардааст, ки тамосҳои мукаррарӣ миёни мақомоти мисрӣ, Амрико ва Исроил барқарор аст ва Қоҳира хостори миёнҷигарии амрикоиҳо барои мувофиқати Исроил бо бозгушоии гузаргоҳи заминии Рафаҳ барои вуруди кумакҳои башардӯстона аст. Бар асоси ин гузориш, Миср бар лузуми ҳифзи ҳурмати моҳи Рамазон аз сӯи Исроил таъкиди зиёде дорад. Аз сӯи дигар, рӯзномаи қатарии Ал-Арабия Ал-Ҷадид рӯзи гузашта фош кард, ки Вилям Бурунз, раиси ожонси иттилооти марказии Амрико (CIA) ахиран сафари маҳрамона ба Қоҳира дошта ва дар бораи барқарории оташбас 2 то 4 рӯза дар оғози моҳи Рамазон музокира кардааст. Мақомоти Созмони Милали Муттаҳид низ хостори барқарории оташбас шуданд ва нисбат ба густариши қаҳтӣ дар Ғазза ҳушдор доданд.
Антонио Гутерриш, дабири кулли Созмони Милал дар мусоҳиба бо як шабакаи телевизионии италияиӣ, гуфт: “наҳваи ҷанг дар Ғазза нишон медиҳад, ки сангинтарин товонро ғайринизомиён мепардозанд. Ин возеҳ ва равшан аст. Исроил гуфт, ки ин ҷанг на алайҳи фаластиниҳо, балки алайҳи Ҳамос аст, аммо воқеият ин аст, ки табдил ба муҷозоти дастаҷамъии фаластиниҳо шудааст. Мегӯем дигар «бас аст». Хостори оташбас дар Ғазза ҳастем ва моҳи Рамазон метавонад фурсати бисёр хубе барои дастёбӣ ба оташбас бошад.”
Мудири ЮНИСЕФ дар минтақаи Ховари Миёна ва шимоли Африқо дар гуфтугӯе, ки бо шабакаи Алҷазира дошт, нисбат ба густариши қаҳтӣ дар Ғазза ҳушдор дод. Ин мақоми Созмони Милал, эълон кард, ки бо вуруди ғизоии муносиб ба Ғазза метавон аз марг ва мири кӯдакон ҷилавгирӣ кард. Адил Хизр бо таваҷҷуҳ ба шароити қаҳтӣ дар Ғазза, хостори бозгушоии гузаргоҳҳо ва афзоиши теъдод комюнҳои вурудӣ ба Навори Ғазза шуд.
Ноумедии фаластиниҳо
Бо таваҷҷуҳ ба шикасти музокироти сулҳ, мақомоти Ҳамос нисбат ба барқарории оташбас дар моҳи Рамазон ибрози ноумедӣ карданд. Панҷшанбе 7-уми март шабакаи Алҷазира аз поёни бенатиҷаи музокироти Қоҳира барои дастёбӣ ба тавофуқи оташбас дар Ғазза хабар дод. Бино бар гузориши Алҷазира, миёнҷигарон дар Қоҳира талош карданд ихтилофот миёни Ҳамос ва Исроилро рафъ кунанд, аммо талошҳои онҳо бенатиҷа буд.
Дар ҳамон рӯз, Ҳисом Бадрон, узви аршади ҷунбиши Ҳамос дар гуфтугӯ бо шабакаи Аш-Шарқи Арабистон, таъкид кард: “эҳтимолан қабл аз моҳи мубораки Рамазон шоҳиди тавофуқи оташбас дар Ғазза набошем. Мавзеъҳои режими саҳюнистӣ манфӣ буда ва монеъ аз дастёбӣ ба тавофуқи оташбас дар Ғазза шудааст. Аз музокироти Қоҳира бозгаштем, бидуни инки аз шартҳо ва хостаҳои худ (бозгашти оворагон ва таваққуфи ҷанг) кӯтоҳ биёем.”
Исмоил Ҳания, раиси дафтари сиёсии Ҳамос якшанбе ва дар шаби оғози моҳи Рамазон, аз далелҳои шикасти музокирот хабар дод. Ҳания дар ин бора гуфт: «рӯзи ҳафтуми октябр нуқтаи атфи таърихӣ барои Фаластин ва нуқтаи таҳввули стратегӣ дар набард бо душмани саҳюнистӣ аст. Набарди ҳафтуми октябр тағйире амиқ ва муҳим дар арсаи минтақаӣ ва байналмилалӣ эҷод кард. Аз ибтидои раванди музокирот, 3 аслро барои расидан ба ҳар тавофуқе вазъ кардем. Усули музокирот иборатанд аз таваққуфи комили ҷанг ва аз байн бурдани ҳамаи нақшаҳо ва тавтеаҳо алайҳи Ғазза. Ҷунбиши Ҳамос дар раванди музокирот таҳти назорати Миср ва Қатар, масъулиятпазирии олӣ ва мусбат ва инъитоф ва нармиши зиёде аз худ нишон додааст.
Соатҳое қабл аз ин суханронӣ, бо тарафҳои восита дар тамос будам ва ҳеҷ тааҳҳуде аз тарафи режими саҳюнистӣ барои таваққуфи ҷанг алайҳи Ғазза дарёфт накардем. Таомули мусбат ва масъулона дар раванди музокирот доштем ва ба тавофуқи фарогир дар се марҳалаи пушти сари ҳам бо замонатҳои байналмилалӣ пойбанд будем. Душмани саҳюнистӣ масъули адами дастёбӣ ба тавофуқ аст ва мо аз дастёбӣ ба тавофуқе, ки усул ва шартҳои таърифшудаи моро муҳаққақ кунад, истиқбол мекунем. Агар мавзеи равшане дар робита бо таваққуфи ҷанг ва бозгашти оворагон дарёфт кунем, дар робита бо мавзуи асирон ҳам нармиш ва инъитоф хоҳем дошт.»
Ҷанг ва Бенёмин
Сӯҳбатҳои ахири Бенёмин Нетаняҳу бӯи оташбас намедиҳад. Нахуствазири Исроил рӯзи якшанбе гуфтугӯе бо расонаи амрикоии Политико анҷом дод ва масоиле дар бораи ҷанг дар Ғазза матраҳ кард. Нетаняҳу гуфт: «вориди шаҳри Рафаҳ хоҳем шуд. Хатти қирмизи мо такрор нашудани ҳамлаи 7-и октябр аст. Нерӯҳои артиш дар остонаи поён додан ба охирин бахши ҷанг ҳастанд ва ҷанг беш аз ду моҳ ва шояд 6 ё 4 ҳафта тӯл нахоҳад кашид.
Ҳеҷ пешрафте дар музокирот намебинам ва бидуни озодии гаравгонҳо оташбасе барқарор нахоҳад шуд. Нахуствазири Исроил дар бахши дигаре аз ин гуфтугӯ, таъкид кард, ки охирин масъалае, ки Телавив мумкин аст бихоҳад, ин аст, ки ташкилоти худгардони Фаластин бар Навори Ғазза ҳукумат кунад. Нетаняҳу дар ҳоле аз азми худ бар идомаи ҷанг сӯҳбат мекунад, ки пеш аз ин, Бенӣ Гонтз, низомии собиқ ва узви кобинаи ҷанги Исроил эълон карда буд, ки «ҷаҳон бояд бидонад ва раҳбарони Ҳамос бояд бидонанд, агар то моҳи Рамазон гаравгонҳои мо дар хона набошанд, ҷанг дар ҳама ҷо идома хоҳад ёфт ва минтақаи Рафаҳро низ шомил мешавад.»
Ихтилоф байни мақомоти амрикоӣ ва саҳюнистӣ
Ихтилофот миёни мақомоти амрикоӣ ва исроилӣ агар то чанд ҳафтаи пеш хориҷ аз диди расонаҳо буд ва сирфан гумоназаниҳое дар бораи онҳо матраҳ мешуд, дар ҳоли ҳозир аланӣ шуда ва афкори умумӣ аз он огоҳ ҳастанд. Ҷо Байден интиқодҳои зиёде аз шахси Нетаняҳу карда ва рӯйкарди Ӯ нисбат ба ҷанг дар Ғаззаро ба зарари Исроил донистааст. Раисҷумҳури Амрико ҳамчунин дар баёнияе, ки рӯзи якшанбе ба муносибати оғози моҳи Рамазон нашр шуд, матраҳ кард Иёлоти Муттаҳида «ба раҳбарии талошҳои байналмилалӣ барои ирсоли кумакҳои башардӯстонаи бештар ба Ғазза идома хоҳад дод» ва «бевақфа барои барқарории оташбаси фаврӣ ва пойдор барои ҳадди ақал шаш ҳафта ба унвони бахше аз тавофуқе, ки дар он гаравгонҳо озод шаванд, талош мекунад.»
Ҷо Байден ҳамчунин дар мусоҳибае, ки шабакаи MSNBC рӯзи шанбе пахш кард, ҳамла ба Рафаҳро, ки мизбони беш аз як миллион паноҳҷӯи Фаластини аст, хатти қирмизи Амрико эълон кард. Албатта раисҷумҳури Амрико ин мавзуъро ҳам матраҳ кард, ки ба таъмини таслиҳоти Исроил идома хоҳад дод. Нетаняҳу низ дар посух ба ин изҳори назари Байден, бо сароҳат эълон кард, ки ба Рафаҳ ворид хоҳанд шуд. Ҳамчунин рӯзи гузашта филми кӯтоҳе аз Ҷо Байден дар Конгресси Амрико нашр шуд, ки пас аз суханронии солонааш, гуфтугӯи кӯтоҳе бо сенатори иёлати Хлороду дошт.
Микрофони Байден – эҳтимолани микрофони яқаӣ, ки ба кути Ӯ васл буда – равшан буд ва сӯҳбатҳои Ӯ бо сенатори Майкел Бинт шунида шуд. Байден гуфт, ки ба Бенёмин Нетаняҳу гуфтааст, ки онҳо бояд ба мулоқоти Исо Масеҳ бираванд. Дар фарҳанги Амрико, мулоқот бо Исо Масеҳ ба маънои гуфтугӯи ҷиддӣ бар сари як мавзуъ аст, ки тарафайн дар он ихтилофи амиқе доранд.
Талошҳои бенатиҷа
Қатар ва Миср ба таври ҷиддӣ машғули талош барои миёнҷигарӣ миёни Исроил ва Ҳамос ҳастанд ва чанд давр музокира дар Қоҳира анҷом шудааст. Аз сӯи дигар, музокирот миёни ташкилоти худгардони Фаластин ва Ҳамос дар Маскав дар ҷараёни буд то ихтилофоти ин ду гурӯҳи фаластиниро тамом кунад. Амрикоиҳо аз ҳаво кумакҳои ғизоӣ ва дорӯӣ барои мардуми Ғазза ирсол карданд ва Байден аз эҷоди як скелаи барои расондани кумакҳои бештар ба мардуми Ғазза хабар додааст.
Иқдоме, ки бархе коршиносон онро дар ҷиҳати фишорҳои давраии Амрико ба Исроил арзёбӣ кардаанд. Тамоми ин талошҳои мувозӣ ҳамчунон идома дорад, аммо ё ба шикаст расида ё хуруҷи хоссе надоштааст; дар ниҳоят, ҷанги Фаластин ба Рамазон расид.
Чанде пеш раиси Кумитаи иттилооти санои Амрико дар изҳороте матраҳ кард, ки Исроил токунун танҳо муваффақ ба нобудии 35 дарсад аз муборизони Ҳамос шудааст. Ба гуфтаи ҳамин мақоми амрикоӣ, дар тӯли 5 моҳи гузашта танҳо се аз яки тоннелҳои Ҳамос кашф ва нобуд шудааст.
Бо таваҷҷуҳ ба инки Нетаняҳу ҳадафи ин ҷангро нобудии Ҳамос эълон карда, ва бо таваҷҷуҳ ба сӯҳбатҳои Марк Воранр, раиси Кумитаи иттилооти санои Амрико, ки бар асоси иттилооти ба даст омада аз ожонсҳои ҷомеаи иттилоотии ин кишвар аст, бояд дид, ки нахуствазири Исроил то чӣ замоне ин ҷангро идома хоҳад дод. Талошҳо барои барқарории оташбас низ ҳамчунон тавассути кишварҳои мухталиф ба хусуси Миср ва Қатар ва ҳифзи тамосҳо миёни Ҳамос, Амрико ва Исроил идома дорад.