Навори Ғазза ин рӯзҳо бо наздик шудан ба поёни чаҳорумин моҳи ҷанг дар маърази хатари қаҳтии фарогир аст, нишонаҳои мутааддиде аз вуқуи фоҷеаои бузург вуҷуд доранд ва ҳаминтавр ҳушдорҳо ва гузоришҳои байналмилалӣ далолат бар ин вазъият мунташир шудаанд, ки хостори расидагӣ ба он ҳастанд.
Навори Ғазза аз ибтидои ҷанг ба далели ҷилавгирии режими саҳюнистӣ аз вуруди кумакҳои башардӯстона ба ин минтақа, ки пеш аз ин ба таври миёнгин рӯзона 600 дастгоҳ комюн буд, аз камбуди маводи аввалия ранҷ мебарад. Тибқи гузориши Вазорати тандурустии Фаластин, бо коршиканиҳои ин режим танҳо се дарсад аз ин кумакҳо он ҳам пас аз ҳудуди ду ҳафта иҷозаи вуруд ба Ғаззаро пайдо карданд.
Конфронси тиҷорат ва тавсеаи Созмони Милал (онктод) дар гузорише дар бораи шароити сокинони Ғазза пеш аз ҳафтуми октябр эълон кард, ки зиндагии 80 дарсад аз сокинони Ғазза ба кумакҳои байналмилалӣ вобаста аст.
Дар гузориши ин ниҳоди байналмилалӣ омадааст, ки зиндагӣ дар Ғазза дар соли 2022 ба маънои ҳабс дар яке аз пурҷамъияттарин нуқтаҳои ҷаҳон буд, мавзуи тадовуми интиқоли кумакҳои байналмилалӣ ҳанӯз маҳалли баҳс ва чолишҳои байналмилалӣ бо кобинаи Исроил аст, ки аз ироаи тасҳилоти мламус худдорӣ карда ва ҳатто ба фишорҳои Амрико низ эътино намекунад ва бахши бузурге аз ғизоҳо ва дорӯҳо дар фурудгоҳ Ариши Миср анбошта шудаанд.
Контроли Исроил монеи интиқоли дорӯҳо аст
Режими саҳюнистӣ контроли шадидеро бар миқдори ва навъ маводе, ки рӯзона вориди Навори Ғазза мешаванд, эъмол карда ва бар бозраси ионҳо дар гузаргоҳи Авҷа исрор дорад ва сипас кумакҳоеро, ки иҷозаи интиқол меёбанд, бозмегардонад, то аз гузаргоҳи Рафаҳ аз хоки Миср вориди Ғазза шаванд.
Бо эъмоли ин контроли шадид, вуруди бахши бузурге аз дорӯҳо мамнуъ шуда ва ғизо ҷирабандӣ шуда, ки нишондиҳандаи мавзеъгирии сареҳи душмани саҳюнистӣ аст, ки маҳрумият аз ғизо, дорӯ ва обро ба бахше аз ҷанги фарогираш дар чорчуби интиқомгирӣ аз Навори Ғазза табдил кардааст.
Фишорҳои байналмилалӣ то бахше боис афзоиши кумакҳо шуд ва пас аз як моҳ аз оғози ҳамалот алайҳи Ғазза, чаҳор дарсади кумакҳо мунтақил шуд ба ин тартиб саҳми ҳар як аз сокинони ин минтақа 70 грм ғизо ва 17 мили-литр об дар рӯз шуд!
Режими саҳюнистӣ ҳамзамон бо амалиёти низомии худ алайҳи Навори Ғазза, иқдомоти дигаре, чун қатъи барқ, об, телефон ва интернити ин минтақаро дар пеш гирифт ва тамоми ин иқдомотро ба таҳаввулоти ҷанги иртибот дод ва бар сари онҳо ба чолиш кашида шуд.
Ин иқдомоти ҳамзамон бо тахриби систематики бемористонҳо, мадрасаҳо, зерсохтҳо, манотиқи маскунӣ ва хонаҳо бо ҳадафи табдили Ғазза ба минтақаи ғайриқобили сукунат анҷом шуд ва дар натиҷаи он беш аз ду севуми сохтмонҳои маскунӣ ғайри қобили истифода шуда ва ё комилан вайрон шуданд.
Сокинони Ғазза бо иттико ба бархе анборҳои ҳадаф қарор нагирифта, дар рӯзҳои ҷанг муқовимат карданд, аммо нишонаҳои итмоми онҳо аз ҳафтаи гузашта намоён шуд ва тибқи гузориши расонаҳо ва ниҳодҳои байналмилалӣ бархе аз сокинони Ғазза шурӯъ ба истифода аз хӯроки дом кардаанд.
Аз ҷумла нишонаҳои ин хатари гуруснагӣ, нопадид шудани кансирвҳое буд, ки сокинон аз ибтидои ҷанг аз онҳо истифода мекарданд, пас аз он орд гандум ҳам дар бозорҳо ноёб шуд ва ба ҳамин далел мардуми Ғазза ночор шуданд зуррат ва ҷав, ки хӯроки домҳояшон буд, орд карда ва истифода кунанд.
Ба гуфта яке аз сокинони урдугоҳи Ҷабалиё, бо ишора ба итмоми комили орди сафед дар бозорҳо дар ҳоли ҳозир танҳо орд зуррат вуҷуд дорад.
Ин манбаъ дар идома гуфт, ки онҳо то пеш аз ин биринҷро орд мекарданд, аммо ба далели афзоиши қиматҳо ин корро мутаваққиф карда ва шурӯъ ба тавлиди орд аз зуррат ва ҷав вижаи хӯроки дом карданд.
Ба гуфтаи бархе манобеи фаластинӣ, бо вуҷуди ҳушдорҳои пизишкӣ дар бораи асароти масрафи ин орд ва низ таъми нохушояндаш, аммо ин масъала ривоҷ ёфтааст.
Бо ақибнишинии артиши режими саҳюнистӣ аз шимоли Ғазза, шаҳрвандони фаластинӣ ба анборҳои хӯроки дом дастрасӣ пайдо карданд ва тавонистанд буҳрони гуруснагиро барое чанд рӯзе бартараф кунанд, онҳо шурӯъ ба таҳияи орди бекайфите аз ҷав, зуррат, адас ва ҳатто хӯроки парандагон ва гурбаҳо карданд, то ба чизе шабеҳ ба орд бирасанд, аммо ин гушоиш низ ба далели абъоди васеи гуруснагӣ дар Ғазза хеле зуд аз байн рафт.
Камбуди маводи ғизоӣ дар Ғазза
Камбуди маводи ғизоӣ ба далели холӣ шудани анборҳо ва нокофӣ будани миқдори кумакҳое аст, ки таҳти назорат ва контроли режими саҳюнистӣ вориди Навори Ғазза мешаванд, ки дар натиҷаи он мардуми Ғазза маҷбур шуданд ваъдаҳои ғизоии худро ба як ваъдаи кӯчак ва беарзиш коҳиш диҳанд, ки он ҳам ба сахтӣ ба даст меояд, дар натиҷа гуруснагӣ дар манотиқи мухталифи Ғазза густариш ёфт ва тибқи гузориши Вазорати беҳдошти Фаластин беш аз ним миллион фаластинӣ дар устони шимоли Навори Ғазза дар қаҳтии воқеӣ ба сар мебаранд.
Усома Ҳамдон, узви дафтари сиёсии Ҳамос дар ин бора изҳор кард: ҳанӯз дар шимоли Ғазза 600 ҳазор тан бо хатари марг дар асари гуруснагӣ мувоҷеҳ буда ва рӯзҳоро бидуни хӯрдани ғизо мегузаронанд, ҷаҳон бояд ин намоиши хандаоварро мутаваққиф кунад; ва мушаххас аст манотиқе, ки ишғолгарон ҳузури бештаре доранд ба вижа манотиқи воқеъ дар шимол аз ҷумла Байти Ҳонун ва Байт Лоҳё, маҳрумтар ҳастанд. Барномаи ҷаҳонии ғизо онҳоро «манотиқи гуруснагӣ» номидааст.
Дидабони ҳуқуқи башар Аврупо-Мидитарона эълон кард, 98 дарсад аз сокинони Навори Ғазза аз гуруснагӣ ранҷ мебаранд ва ҳудуди 64 дарсад аз онҳо маҷбур шудаанд алаф ва ғизоҳои номатлуб масраф кунанд.
Сенди Мак Кин, мудири иҷроии Барномаи ҷаҳонии ғизо изҳор кард: сокинони Ғазза дар ҳоле бо хатари марг дар асари гуруснагӣ дасту панҷа нарм мекунанд, ки танҳо дар фосилаи чанд мойлияшон комюнҳои мамлув аз ғизо вуҷуд дорад, аммо ба онҳо иҷозаи вуруд дода намешавад, тамоми фаластиниҳои сокини Ғазза дар рӯз ғизои кофӣ дарёфт намекунанд то ҷое, ки бархе аз бузургтарҳо ғизои худро ба кӯдаконашон медиҳанд.
Хатари гуруснагии фарогир дар Ғазза
Барномаи ҷаҳонии ғизо аз ибтидои моҳи гузашта дар бораи хатари гуруснагии фарогир ҳушдор дод ва эълон кард, ки мардум барои таъмини ғизоии хонаводаҳояшон дучори ноумедии рӯ ба афзунӣ шуданд ва мавориди ибтило ба сӯи тағзия бо суръат дар ҳол афзоиш аст.
Дар баррасие, ки Барномаи ҷаҳонии ғизо панҷуми декабри гузашта анҷом дод, мушаххас шуд ҳудуди 83 то 97 дарсад аз хонаводаҳо ғизои кофӣ масраф намекунад ва дар бархе манотиқ 90 дарсади хонаводаҳо дар тӯли як шабонарӯз ҳатто як ваъда ғизо намехӯранд ва ба унвони нишонае аз густариши сареи гуруснагӣ, 18 дарсад аз ин хонаводаҳо дар моҳ беш аз 10 рӯзро ба ҳамин шакл гузаронданд.
Дар 22-и январ ҳушдори Барномаи ҷаҳонии ғизо ба болотарин сатҳи худ расид ва ин созмон аз вуруди миқдори бисёр андаке аз кумакҳои ғизоӣ ба ҷануб то шимоли Навори Ғазза аз ибтидои ҷанг хабар дод.
Як рӯз баъд Ожонси имдодрсонӣ ва корёбии оворагони фаластинӣ (Онруо) эълон кард, ки 750 ҳазор тан дар Навори Ғазза бо гуруснагии фоҷеабор рӯбарӯ ҳастанд ва далелҳои он камбуди кумакҳо аз як сӯ ва даргириҳои шадид ва парҳез аз вуруди кумакҳо ва қатъи иртиботот аз сӯи дигар аст.
Масъала танҳо ба иқдомоти режими саҳюнистӣ маҳдуд нест, Онруо мушкили дигареро матраҳ мекунад ва он нотавонии Созмони Милал дар пазириши кумакҳо ба далели камбуди таҷҳизоти он аз ҷумла комюнҳо ва низ набуди имкони бозгашти теъдоде аз онҳо аз манотиқи марказӣ ба далели ҷудо шудан аз ҷануб аст.
Аз дигар далелҳо метавон ба қатъи иртиботот ва афзоиши теъдоди кормандоне ишора кард, ки ба далели даргириҳо наметавонанд аз гузаргоҳи Рафаҳ убур кунанд.
Корел Исков, муовини мудири иҷроии Барномаи ҷаҳонии ғизо пас аз боздид аз Навори Ғазза дар баёнияе эълон кард: бо фурӯпошии қавонин ва сохтор, ҳар амалиёти инсонии судманде ғайримумкин шуда, мо комюнҳои бо маҳмулаҳои маводи ғизоӣ дорем, аммо ба гузаргоҳҳои бештар ниёз дорем ва ба маҳзи вуруди комюнҳо ба гузаргоҳҳо амниият ниёз дорем, ки кумакҳоро ба дасти Фаластиниҳо дар ҳар нуқтае бирасонад.
Коркунони Созмони Милал саъй доранд мавзуъро танҳо ба мушкилоти фаннӣ маҳдуд кунанд, аммо аз ҳамон ибтидои ҷанг равшан буд, ки Исроил медонад аз талошҳояш барои табдили ғизо ба яке аз силоҳҳои ҷанг чӣ мехоҳад ва ба думболи кӯчондан ва эъмоли фишор бар ҷомеаи Фаластин ва мавриди хашм қарор додани гурӯҳҳои фаластинӣ аст.
Ниҳодҳои байналмилалӣ, чун пизишкон бидуни марз нисбат ба натоиҷи фоҷеабор ва ҳавлноки сиёсатҳои режими саҳюнистӣ ва паёмадҳои он барои кӯдакон ва бурузи бемориҳои саъбуилоҷ дар мароҳили баъдӣ ҳушдор додаанд. Кӯчи иҷборӣ хатти қирмиз аст ва гуруснагӣ низ бояд дар ҳамон сатҳ аз хатар қарор дода шавад. Токунун мушаххас шуда, ки фарохонҳо ва баёнияҳои мунташиршуда аз сӯи ниҳодҳои байналмилалӣ ба танҳоӣ кофӣ набуда ва барои инки шунида шаванд ба як тарҳи расонаии байналмилалии ҳадафманд ба вижа бо таваҷҷуҳ ба буҳроне, ки ин рӯзҳо Онруо дорад, ниёз аст.