Коршиносони амрикоӣ дар гуфтугӯ бо Алҷазира далелҳои пирӯзии Ҳамос ва шикасти режими саҳюнистӣ дар ҷанги Ғазза ва амалиёти Тӯфони Ақсоро баррасӣ карданд.
Алҷазира дар гузорише, натоиҷи набарди Тӯфони Ақсо ва далелҳои пирӯзии Ҳамос ва шикасти режими саҳюнистиро аз дидгоҳи коршиносони амрикоӣ мавриди баррасӣ қарор дод.
Бисёре аз баҳсҳо дар бораи ҳамлаи Исроил ба Навори Ғазза дар Амрико ба ин натиҷа хатм мешавад, ки Исроил дар поён, дасти пирӯзро хоҳад дошт. Коршиносон дар баёни бо таъкиди фаровон ва пуртакроре бартарии шигарфи моддӣ ва низомии Исроил бар ҷунбиши муқовимати исломии Фаластин (Ҳамос) аз назари теъдоди нируҳо ва имконоит таслиҳотӣ чун ҷангандаҳо, мушакҳо, зиреҳпӯшҳо, тонкҳо ва тӯпхонаҳо бо якдигар рақобат доранд.
Ин коршиносон ҳеҷ натиҷае ҷуз пирӯзии Исроилро тасаввур карда наметавонанд ва танҳо пурсише, ки аз назари онон матраҳ аст, муддати замон ва ҳазинаи таҳаққуқи ин пирӯзӣ аст.
Аммо дар тарафи муқобил, шумораи зиёде аз соҳибназарон ба имкони пирӯзии ҷунбиши Ҳамос ё шикасти Исроил ишора мекунанд ва бархе ҳатто таъкид мекунанд, ки Ҳамос дар амал пирӯз шудааст.
Амалиёти Тӯфони Ақсо, ки бо як ҳамлаи ғофилгирона дар ҳафтуми октябри гузашта аз сӯи Ҳамос алайҳи Исроил оғоз шуд, ба ҳалокати 1200 саҳюнист ва асорати беш аз 240 нафари дигар тавассути Ҳамос анҷомид.
Ин мавзӯъ Бенямин Нетонёҳу, нахуствазири режими саҳюнистиро ба сӯи ин мавзӯъ савқ дод, ки эълон кунад ин режим дар вазъи ҷангӣ ба сар мебарад ва артиши режими саҳюнистӣ интиқом хоҳад гирифт.
Ҳамос дар амал пирӯз шуд
Исроил ҳамлаҳое бесобиқаро алайҳи Навори Ғазза анҷом дод, ки токунун ба шаҳодат беш аз 20 ҳазор нафар ва захмӣ шудани наздик ба 33 ҳазор нафари дигар анҷомида ва бо тахриби зерсохтҳои Навори Ғазза аз ҷумла шабакаи обрасонӣ, постҳои барқ, мадрасаҳо ва бемористонҳо ҳамроҳ будааст.
Эскот Ройтур, маъмури иттилоотии низомии пешини Амрико пештар дар гуфтугӯ бо Алҷазира таъкид кард, ки ҷунбиши Ҳамос аз назари чеҳраи моддии суннатии худ аз созмонбудагӣ фаротар рафтааст.
Ройтер гуфт: Ҳамос ба мафҳуми густурдатар барои маънои муқовимат табдил шудааст. Бояд ба ёд дошта бошем, ки Ҳамос кореро ба анҷом расонд, ки пеш аз ин танҳо артиши Миср тавониста буд анҷом бидиҳад ва Исроилро дар майдони ҷанг шикаст бидиҳад. Ҳамос дар амал дар ҳафтуми октябр пирӯз шуд ва ин мавзӯъ тағйирнопазир аст.
Вай тасреҳ кард: ҳангоме, ки шашуми октябр 1973 неруҳои мисрӣ аз канали Суез убур карданд, Миср ба пирӯзӣ даст ёфт ва пас аз он Исроил ба зиддиҳамлаҳои қавӣ рӯй овард, аммо ин мавзӯъ тағйире дар пирӯзии Қоҳира ба вуҷуд наовард. Ҳамин мавзеъ имрӯз дар мавриди Ҳамос иттифоқ афтодааст. Ҳатто агар Исроил барои нобудии Ҳамос иқдом карда бошад, боз ҳам дар ҳафтуми октябр Ҳамос пирӯз шудааст.
Профессор Овроҳом Шомо, устоди донишгоҳи Норс Вистерн бар ин бовар аст, ки сарфиназар аз иттифоқоти ҷорӣ дар Ғазза, Исроил дар амал шикаст хӯрда ва Ҳамос пирӯз шудааст.
Шомо барои исботи ин мавзӯъ, фирори ҳазорон саҳюнист аз шимол ва ҷануби заминҳои ишғолӣ ва интиқоли онон ба паноҳгоҳҳо ва марокизи нисбатан амн дар манотиқи марказӣ, таътилии бисёре аз мадрасаҳо ва донишгоҳҳо ва вахомати вазъияти умумии иқтисодиро ба унвони далел матраҳ кард.
Зиёни амиқ ва дарозмуддати саҳюнистҳо
Шомо гуфт: исроилиҳо зиёни дигаре диданд ва ин зиён ҳамон эҳсоси осеби амиқ ва дарозмуддат аст. Ин осеб, рӯҳияи ононро аз асос мавриди ҳадаф қарор дод ва ба эҳсоси рифоҳи онон зарба зад. Метавонед ин мавзӯъро дар назарҳо, навиштаҳои интернетӣ, вожагузиниҳо ва чеҳраҳои онон дид.
Вай тасреҳ кард, ки пеш аз ҳамлаи Ҳамос саҳюнистҳо эътимод ба нафс доштанд ва мӯътақид буданд, ки имкон надорад ҷанги шигифтангез монанди ҷанги октябри 1973 рух бидиҳад ва агар чунин мавзӯе рух бидиҳад, артиши режими саҳюнистӣ онро дар нутфа хафа хоҳад кард; аммо тақрибан 50 соли баъд, ҳамлаи Ҳамос ба вуқӯъ пайваст ва тардиди амиқ ба онҳо ворид кард.
Ин устоди донишгоҳ таъкид кард: агарчи беш аз 13 ҳазор фаластинӣ аз байн рафтанд, аммо ҷунбиши Ҳамос тавонист сарзаминеро, ки теъдоди афроди муқим дар он ба беш аз 9 миллион нафар мерасад ва артиши қавиро дорад, мавриди ҳуҷум қарор диҳад. Ин мавзӯъ ба тахриби рӯҳияи исроилиҳо анҷомид ва муборизаи Фаластин барои барпоии як кишвари мустақилро ба садри мавзуъҳои ҷаҳон расонд.
Аз сӯи дигар профессор Истивен Волт, устоди донишгоҳи Ҳорворд низ гуфт: ҳамонгуна, ки интизор меравад, ҳар тараф, дигареро сарзаниш мекунад. Исроил ва тарафдорони он Ҳамосро ба унвони як гурӯҳи ваҳшии террорист ва мавриди ҳимоят аз сӯи Эрон тавсиф мекунанд, ки ба сурати омидона ба ғайринизомиён ҳамла кардааст.
Вай идома дод: аз сӯи дигар фаластиниҳо ва ҳомиёни онҳо изъон мекунанд, ки ҳамла ба ғайринизомиён кори иштибоҳе аст, аммо онҳо Исроилро ба далели таҳмили низомии табъизи нажодӣ ба фаластиниҳо ва қарор додани онон дар маърази хушунати барномарезишуда ва номуносиб тайи чандин даҳа сарзаниш мекунанд ва инеки ҳатто агар равишҳои Ҳамос қоидаманд набошад, боз ҳам қавонини байналмилалӣ ба миллатҳои ситамдида иҷоза медиҳад, ки дар баробари ишғоли ғайриқонунӣ муқовимат кунанд.
Волт эълон кард: вижагии ҷадиди даври ахири ҷанг он аст, ки Ҳамос як шигифтии тақрибан комилро, шабеҳи ончи Миср ва Сурия 50 сол пеш дар ҷараёни ҷанги октябри 1973 анҷом доданд, рақам зад ва тавоноиҳои размии фаротар аз интизореро ба намоиш гузошт. Ин ҳамла беш аз ҳар ҷанги пешине ба Исроил осеб зад.
Вай афзуд: равшан аст, ки ин ҳамла ҷомеаи Исроилро дар ҳайрат фурӯ бурд. Ҷанги ҷорӣ мумкин аст марзҳои қудратро равшан кунад. Ҷанг, идомаи сиёсат аз тариқи абзорҳое дигар аст. Кишварҳои қудратманд гоҳе дар майдони набард пирӯз мешаванд, аммо ҳамчунон дар майдони сиёсат шикаст мехӯранд. Амрико дар тамоми набардҳои бузурги Ветнам ва Афғонистон пирӯз шуд, аммо дар поён, ҳар ду ҷангро бохт.
Аз дидгоҳи Волт, ҳамлаи Ҳамос дар рӯзи 7 октябр ин мавзӯъро ёдовар мешавад, ки Исроил мустаҳкам нест ва наметавон тамоюли фаластиниҳо барои таъйини сарнавишти худро нодида гирифт.
Вай идома дод: ин ҷанг нишонгари он аст, ки тавофуқҳои Оброҳом ва талошҳои ахир барои оддисозии равобит миёни Исроил ва Арабистон зомини сулҳ нестанд. Дар воқеъ шояд онҳо эҳтимоли вуқуъи ин ҷангро аз ҳар чизе заифтар медонистанд.
Даҳаҳо мубориза; омили ҳамбастагии фаластиниҳо ва инзивои режими саҳюнистӣ
Ҷон Олтерман, раиси бахши Ховари Миёнаи маркази мутолиоти роҳбурдӣ ва байналмилалӣ дар Вашингтон замонаи дури артиши режими саҳюнистӣ аз иштибоҳоти Амрикоро поёнёфта донист.
Вай дар гузорише, ки аз тариқи ин марказ мунташир шуд гуфт: артиши Исроил то ҳадди зиёде аз таърих пурфарозунешиби низомии Амрико аз оғози ҷанги Ветнам фосила гирифта буд. Артиши Амрико даргириҳои Лубнон, Сомалӣ ва ҳоитиро бидуни пирӯзиҳои равшан поён дод.
Олтерман гуфт: ҷангҳои пас аз воқеаи 11 сентябр дар Ироқ, Афғонистон ва марзҳои Сурия ва Ироқ бо вуҷуди манобеи фаровон, солҳо ҷанг, миллиардҳо доллар ҳазина ва кушта шудани ҳазорон амрикоӣ дар таҳаққуқи пирӯзи ноком буданд.
Олтерман тасреҳ кард: бардошти Ҳамос аз пирӯзии низомӣ, таҳаққуқи натоиҷи сиёсии дарозмуддат аст. Ҳамос пирӯзиро дар як сол ё чанд соли кӯтоҳ намебинад, балки пирӯзиро дар даҳаҳо муборизае медонад, ки ҳамбастагӣ фаластиниҳоро афзоиш медиҳад ва инзивои Исроилро афзоиш медиҳад.
Вай афзуд: дар ин сенария Ҳамос сокинони муҳосирашуда ва хашмгини Ғаззаро гирди худ ҷамъ мекунад ва ба фурӯпошии ташкилоти худгардон кумак мекунад. Ин кумак аз тариқи тазмини ин мавзӯъ рух медиҳад, ки фаластиниҳо ба ин ташкилот бештар ба унвони ёригарии нотавон барои неруҳои низомии Исроил нигоҳ кунанд.
Олтерман идома дод: дар айни ҳол Ҳамос кишварҳои арабиро бо қудрат аз оддисози равобит бо Исроил дур мекунад, кишварҳои дар ҳол тавсеа бо қудрат аз масъалаи Фаластин ҳимоят мекунанд, Аврупо аз чашм бастан рӯи нақзи қавонин аз сӯи артиши Исроил даст мекашад ва дар Амрико баҳсҳое дар бораи Исроил ривоҷ хоҳад ёфт; мавзуе, ки ба ҳимоятҳои ду ҳизби ҷумҳурихоҳ ва демократ, ки Исроил аз оғози даҳаи ҳафтоди қарни 20 дар Амрико аз он бархурдор буда зарба мезанад.
Вай гуфт: Ҳамос ба ҷой такя бар тавони кофӣ барои шикасти Телавив талош дорад аз қудрати бисёр бештари Исроил барои шикасти худи он истифода кунад; зеро қудрати Исроил ба он иҷоза медиҳад, ки ғайринизомиёнро бикушуд, зерсохтҳои фаластинро аз байн барад ва фарохонҳои ҷаҳонӣ барои хештандориро ба чолиш бикашад. Тамоми ин масоил аҳдофи размии Ҳамосро тақвият мекунад.
Раис бахши Ховари Миёнаи Маркази мутолиоти роҳбурдӣ ва байналмилалӣ дар Вашингтон афзуд: пирӯзиҳои дур аз интизоре, ки Ҳамос дар ҳафтуми октябр муҳаққақ кард, илҳомбахши наслҳои пеши рӯи фаластиниҳо хоҳад буд; фаластиниҳое, ки бо вуҷуди душвориҳои ғайримумкин ҳатто ба пирӯзиҳои кӯчак низ ифтихор мекунанд.