Шикаст ва нокомии саудиҳо дар ҷанги Яман танҳо мунҳасир ба ҷабҳаи низомӣ дар шимоли ин кишвар набуда ва ин заъфи Арабистон дар устонҳои ишғолшудаи Яман ба вежа дар ҷануби он дар бахшҳои мухталиф комилан машҳуд аст.
Бештарин зарбаи воридшуда ба Арабистони Саудӣ дар Яман ношӣ аз ташдиди ихтилофот ва табдил шудани дӯстӣ ба душмании он бо ҳампаймононаш ба вежа Аморот аст.
Риёз ҳечгоҳ муваффақ нахоҳад шуд то нақши восита миёни муздурони Саудӣ ва Аморот дар ҷануби Яманро ифо кунад; ҳамонтавр, ки аз ташдиди ихтилофот миёни ду тараф дар Адан пайдост.
Нокомии Арабистон дар Яман ҳамчунин аз заъфи ошкори он дар назорат бар умури ниҳодҳои расмӣ ва барномҳҳои мавсум ба тавсеа ва ҳамчунин матолиботи ҳокимиятӣ ва сиёсӣ ба вежа дар устонҳои ҷануб комилан бориз аст.
Сиёсати Арабистон дар устонҳои ҷанубии Яман ба ин шакл аст, ки фақат ҳаддиақал имконоти ҳаётӣ ва маишатӣ ва зерсохтиро таъмин кунад. Ба ҳамин сабаб аҳолии ҷануби ҳамчунон аз мушкилоте чун маҳрумият аз имконоти зарурӣ ҳамчун барқ фаровардаҳои нафтӣ, об, имконоти беҳдоштӣ ва омӯзишӣ ва… ва низ адами пардохти дастмузд ва ҳуқуқи кормандон ва низомиён ва ғайринизомиён ранҷ мебаранд.
Дар ин миён мақомоти Саудӣ ҳамвора аз расонаҳо ва фаъолони марбут ба кумитаи масъули парвандаи Яман мехоҳанд то дар бораи иқдомоти мақомоти Саудӣ баъд аз дахолат дар Яман дар ин манотиқ таъриф ва тамҷид кунанд.
Аммо воқеият ин аст, ки роҳи ҳалҳои иқтисодӣ ва ҳаётии саудиҳо дар ҷануби Яман ба ҳеҷваҷҳ пойдор набуда ва мутобиқи майли Арабистон дар ҳарзамон баргаштпазирӣ аст.
Давлати худхондаи Мансур Ҳодӣ (вобаста ба Арабистон) дар Яман, беш аз пеш дар муқобила бо буҳронҳои ин кишвар нотавон буда ва ҳамвора аз саҳна ғоиб аст; вузарои он низ умурашонро дар ҳутелҳои Риёз анҷом медиҳанд. Ба гуфтаи мақомоти Саудӣ масъулон ва вузарои давлати мустаъфии Яман аз равишҳои ғайриқонунӣ ва фосид сарватандӯзӣ карда ва ин пулҳоро сарфи хариди кох дар Абудабӣ ва Риёзу Қоҳира ва Анаара мекунанд.
Кумитаи коршиносони нозир бар таҳримҳои Яман, фасоди мақомоти давлати мустаъфии Яманро ба шакли зер табақабандӣ кардааст:
- Тасвиб ва идомаи иҷрои сиёсати давлати мустаъфӣ ба кумак ба маҳофили тиҷорӣ муртабит бо он.
- Амалиётҳои сирқат ва қочоқи бузурги нафт аз майдонҳои нафтии ҷануби Яман.
- Фасоди густарда дар миёни неруҳои мусаллаҳи муздур, бо номи кумакҳои ғизоӣ.
Аммо нақши Арабистон дар ин миён чист?
Арабистони Саудӣ ҳамвора аз гузашта токунун дар азлу насбҳои давлати мустаъфии Яман аз ҷумла вазирон ва мудирон ва устондорон ва ҳатто маротиби бисёр поинтар аз инҳо дахил буда ва ин раванд ҷуз бо мувофиқати кумитаи вежаи Саудӣ анҷом намегирад. Бояд ишора кунем, ки бо як нигоҳи кӯтоҳ ба зиндагиномаи ҳар як аз масъулон мансуб аз ҷониби Арабистон дар давлати худхондаи Яман мутаваҷҷеҳи наздикии онҳо ба мақомоти Саудӣ мешавем.
Дар ин росто расонаҳои яманӣ аз интисоби афроде ба маносиби олӣ дар Яман хабар медиҳанд, ки ҳеҷгуна мадраки илмӣ надоранд ва ҳатто ағлаби онҳо дар хориҷ аз кишвар корҳои марбутаро анҷом медиҳанд.
Ҷолиби таваҷҷӯҳ аст, ки ин афрод аз боризтарин мухолифони поён додан ба таҷовузҳои иътилофи Саудӣ зидди Яман ҳастанд; Чароки дар ғайри ин сурат навбат ба тасавияи ҳисоби сиёсӣ аз онҳо мерасад.
Ин тоҷирони ҷанг тавассути кумитаи вежаи Саудӣ дар парвандаи Яман, ба кор гирифта мешаванд. Дар ин миён Мансур Ҳодӣ, гузинае ҷуз имзои азлу насбҳои Арабистон дар давлати мустаъфии худ надорад. Вазорати хориҷаи давлати худхондаи Яман яке аз шӯъбаҳои Вазорати хориҷаи Арабистон маҳсуб мешавад, ки дар ҳамаи маҳофили арабӣ ва байналмилалӣ ба таври комил тибқи мавозеъ ва сиёсатҳои хориҷаи Саудӣ изҳори назар мекунад; ҷолибтар инки ин вазоратхона дар мавзеъгирӣ ва судури баёния алайҳи душманони Арабистон, ҳатто аз худи саудиҳо низ тундтар амал карда ва танҳо дар ҷиҳати касби ризояти мақомоти Саудӣ ҳаракат мекунад.
Илова бар ин дар давраи ахир, ҳатто сару садои бархе аз шахсиятҳое, ки то қабл аз ин аз вобастагони Саудӣ буданд низ баланд шуда ва бо эътироз ба иқдомоти идорӣ, сиёсӣ ва низомии Арабистон изҳор мекунанд, ки ин кишвар бидуни камтарин таваҷҷуҳ ба манофеи Яман, танҳо ба манофеъ ва аҳдофи худ меандешад.
Қобили таваҷҷуҳ аст, ки ин эътирозот рӯз ба рӯз бо ошкор шудани нокомиҳо ва заъфи Арабистони Саудӣ дар арсаи Яман густардатар мешавад.
Ҳамлаи иътилофи мутаҷовизи арабӣ ба саркардагии Арабистон аз соли 2015 дар Яман токунун натанҳо сабаби кушта шудани ҳазорон яманӣ шуда, балки ба далели муҳосира ва вайрон шудани низоми беҳдоштии ин кишвар тавассути иътилоф, анвои бемориҳои густаришёфта ва авзои беҳдоштӣ дар ин кишвари фақир бадтар шудааст. Дар ин фоҷиаи инсонӣ миллионҳо яманӣ овора шудаанд.