Албатта ихтилофи назарҳое ҳам доранд ва ин масъала, гоҳ аз сӯи фитнаангезон мояи мушкилот ва низоъҳои фаровон дар таърих шудааст ва бегумон яке аз сабабҳои заъфи мусулмонон дар ҳоли ҳозир дар баробари ҳаҷмаи истеъмори ғарб, ҳамин масъала будааст.
Ваҳдати исломӣ низ ба унвони мафҳуме, ки метавонад қавитарин ва муҳимтарин омили тавонмандӣ ва иқтидори уммати исломӣ бошад, ҳамвора дастхуши тавтеаҳои душманон қарор гирифтааст.
Дар дунёи имрӯз ва бар асоси шароити ҳоким бар минтақа ва аксари кишварҳои исломӣ, ваҳдат калидитарину асоситарин, асаргузор ва сарнавиштсоз аст ва аҳамияти дучандон ёфта, аммо дар тамоми давраҳои таърих душманони Ислом аз ваҳдати шиа ва суннӣ ҳарос дошта ва тамоми талоши худро ба кор гирифтаанд то чунин ваҳдат шакл нагирад, ин дар ҳоле аст, ки Ислом ба унвони мактаби ҷомеъ ва ҷовид, якпорчагии уммати исломиро дар раъси барномаҳои сиёсӣ ва иҷтимоии худ қарор додааст.
Дар даврони муосир ва перомуни мавзӯи ваҳдат, инқилоби исломии Эрон нуқтаи чашмрасе маҳсуб мегардад ва ваҳдати исломӣ ормоне буд, ки аз ҳамон ибтидо ва пеш аз инқилоби исломӣ мавриди таваҷҷӯҳи раҳбарони инқилоб буд. Назарияи шаклгирии “ҳафтаи ваҳдат” ва ҷашнгирифтани муштараки шиамазҳабону суннимазҳабон барои нахустинбор пеш аз инқилоби исломӣ ва аз сӯи Оятуллоҳ Хоманаӣ матраҳ шуд, ки эшон хотирае аз даврони табъидашон ба шаҳри Эроншаҳри устони Систону Балучистонро таъриф мекунанд:
“Ман худам дар Балучистон табъид будам… дастгоҳҳо намехостанд бигузоранд талоше аз сӯи мо анҷом бигирад; аммо дар айни ҳол мо гуфтем биёед коре кунем, ки як нишонае аз иттиҳоди ду мазҳаби шиа ва сунниро дар ин шаҳр нишон бидиҳем, ки ин масъала “ҳафта ваҳдат” – валодати Расули Аъзам(с) дар дувоздаҳуми моҳи Рабиъ-ул-аввал ба ривояти аҳли суннат, ва дар ҳафдаҳуми Рабиъ-ул-аввал ба ривояти мазҳаби шиа – он рӯз ба зеҳни мо расид ва дар Эроншаҳр онро амал кардем; яъне аз дувоздаҳум то ҳафдаҳум ҷашн гирифтем.”
Имрӯз аз яксӯ тафрақаи уммати исломӣ дар хусуси бархе масоил боис шудааст, ки дар нуқоти мухталифи ҷаҳон, мусулмононро бо фаҷеътарин шакл ба қатл бирасонанд, аммо ҳеҷ садое аз касе баланд нашавад ва аз сӯи дигар таҷрибаҳои муваффақе бо такя бар ваҳдат шакл гирифтааст; дар ҷараёни ишғоли бахшҳое аз Ироқ тавассути гурӯҳҳои террористӣ, ончи, ки ДИИШ-ро шикаст дод, ваҳдати ҷомеаи исломии Ироқ бар меҳвари Оятуллоҳ Систонӣ, яке аз рӯҳониёни бузургу воломақоми ин кишвар буд.
Ин таҷрибаҳои муваффақ, таклиф ва зарурат эҷоб мекунад ҷаҳони Ислом бидуни таниш ва беш аз гузашта ба масъалаи ваҳдат таваҷҷӯҳ кунад ва ҳамонгуна, ки Қуръон ба мӯъминон тавсия мекунад аз ихтилоф парҳез кунанд ва натоиҷи шуми тафрақаро ба хотир дошта бошанд:
وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَميعًا وَلا تَفَرَّقوا
“Ҳамагӣ ба рисмони Худо чанг занед ва пароканда нашавед.” (сураи Оли Имрон, ояти 103).
وَأَطيعُوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَلا تَنازَعوا فَتَفشَلوا وَتَذهَبَ ريحُكُم
“Ва аз худо ва паёмбараш итоат намоед ва низоъ накунед, ки суст шавед ва қудрати шумо аз байн биравад.” (сураи Анфол, ояти 46).
Сад албатта ваҳдат ба маънои нодида гирифтани ихтилофоти ва шиа шудани суннӣ, ё суннӣ шудан шиа нест, балки бояд дар назар дошт маънои саҳеҳи ваҳдати шиа ва аҳли суннат ин аст, ки бо таваҷҷӯҳ ба инки байни ду мазҳаб муштаракоти бисёре вуҷуд дорад, ду гурӯҳ бояд бар меҳвари ин муштаракот ба ҳам наздик шаванд ва барои ҳифз ва арзишҳои Ислом бо ҳамдигар ҳамкорӣ ва ҳамёрӣ дошта бошанд; чароки ҳар ду душмани воҳиде доранд ва душманони Ислом, душманон ҳар ду мазҳаб ҳастанд.