Сайидҳасан Насруллоҳ, дабири кулли Ҳизбуллоҳи Лубнон дар изҳороти худ ҳеҷ ҳошияе барои арзёбиҳои иштибоҳ ё талошҳои душман барои тавҷеҳи иштибоҳоти эҳтимолии худ дар заминаи таҷовузҳои оянда ба Лубнон боқӣ нгзошт ва таъкид кард, ки вокуниш нисбат ба ду таҷовуз суратгирифтаи ахир дар Сурия ва Лубнон қатъӣ аст. Вай ба хубӣ аз зарурат дур нигаҳ доштани Лубнон аз паёмадҳои фоҷиабор парҳез аз вокуниш нисбат ба ин таҷовузҳо иттилоъ дорад ва медонад, ки ин сукут метавонад таҷовузҳои бештаре аз сӯи Исроилро ба ҳамроҳ дошта бошад ва даст ин режимро барои афзоиши таҷовуз ба Лубнон боз нигаҳ дорад.
Дар хусуси вокунишҳои эҳтимолии Ҳизбуллоҳи Лубнон нисбат ба ҳар таҷовузи Исроил, маҷмӯае аз саволҳо ва тардидҳо дар арсаи байналмилал эҷод мешавад, ки аз ҷумлаи онҳо метавон ба эҳтимоли бурузи ҷанг дар натиҷаи ин вокуниш ишора кард. Режими саҳюнистӣ дар талоши иштибоҳ саъй кард фишорҳо ба меҳвари муқовамат ва Ҳизбуллоҳро афзоиш диҳад, аммо вокуниши Ҳизбуллоҳ нисбат ба ин таҷовузҳо боиси тасбити қоидаҳои ҷадиди даргириҳо мешавад.
Дар сояи муодилаҳои ҷадиде, ки дабири кулли Ҳизбуллоҳи Лубнон матраҳ карда, эҳтимолан режими саҳюнистӣ бонк аҳдофи худ дар Лубнонро сифр хоҳад кард. Илова бар инки тасреҳи Насруллоҳ ба тавонманди болои сомонаҳои дифои ҳавоии Ҳизбуллоҳи Лубнон ба омили боздорандагии дигаре дар баробари ҳар навъ таҷовузи эҳтимолии режими саҳюнистӣ ба Лубнон табдил хоҳад шуд.
Бо суқути ду ҳавомаймои биднуи сарнишини исроилӣ дар Лубнон, муодилаи ҷадиде дар тақобули роҳбурдӣ миёни ду тараф эҷод шудааст, ки худи ин иттифоқ бахше аз вокуниши Ҳизбуллоҳ ба таҷовузҳои ахири режими саҳюнистӣ ба Лубнон ба шумор меравад. Албатта ин муодила метавонад мавқеияти дифоии Лубнон дар баробари таҷовузҳои режими саҳюнистиро тақвият карда ва фаъолитҳои душман дар арсаҳои иттилоотӣ ва амалиётиро зери савол бибард.
Муодилоти минтақаӣ дар пайи суқути ҳавопаймоҳои саҳюнистӣ
Бо як нигоҳ ба ҷанги 2006-и Лубнон ва режими саҳюнистӣ мутаваҷҷеҳ мешавем, ки мушкили душман имрӯз танҳо маҳдуд ба адами тадбири мақомоти сиёсии он нест. Балки решаи аслии мушкили саҳюнистҳо дар ин воқеият нуҳуфтааст, ки арзёбие, ки мақомоти амниятӣ ва низомии режими саҳюнистӣ анҷом доданд бисёре аз аносири зарурӣ барои иқдомоти шиносоӣ аз як су ва шинохту арзёбии воқеияти душман аз сӯи дигар буд. Имрӯз низ ҳамон воқеияти мушобеҳро дар тасмимгириҳои Телавив мушоҳида мекунем.
Дар ҳол ҳозир душмани саҳюнистӣ, нисбат ба иттифоқоти минтақа комилан огоҳ аст ва аз пайванди шадиди парвандаҳои минтақа бо якдигар хабар дорад ва ин ҳамон чизе аст, ки боис шудааст ба думболи роҳҳои ҷадиде барои расидагӣ ба вазъияти маҳдудияти гузинаҳои худ бошад то битавонад худашро пайдо кунад.
Аммо ҳосили талошҳои саҳюнистҳо дар ин робита иборатанд аз:
– Шикасти муодилаи душман дар поён додан ба нақши Сурия таҳти ҳимояти муқовамат дар Лубнон ва Фаластин ва низ шикасти проекти суқути давлати Димишқ.
– Иқдоми неруҳои миллӣ ва сиёсӣ ва расмии Ироқ, ки мустақиман муттасил ба меҳвари муқовамат ҳастанд ва адами тавоноии Амрико дар фазосозӣ дар дохили Ироқ ҳамонанди шароите, ки дар замони баҳори арабӣ бар ин кишвар ҳоким буд.
– Бурузи нотавонии Амрико ва Аврупо аз муқобилаи мустақим ва густарда бо Эрон ва талош барои ташдиди даргириҳо.
– Тағйири муодилаи ҷанги Яман ба самти шикасти қотеи иътилофи амрикоӣ-саудӣ-аморотӣ-саҳюнистӣ дар муқобила бо ҳампаймонони Эрон.
– Бозгашти тавоноиҳои муқовамати Фаластин ва тақвияти равобит миёни ҷунбиши Ҳамос ва меҳвари муқовамат.
– Шикасти талошҳои муҳосираи молӣ ва иқтисодӣ барои тазъифи тавоноиҳои Ҳизбуллоҳ чӣ дар дохили Лубнон ва чӣ дар сатҳи минтақа, ки сабаби тақвияти тавоноиҳои он дар робита бо парвандаи Фаластин шудааст.
Ин шароит дар воқеъ рижими саҳюнистиро ба роҳбанд мерасонад. Дар ин шароит на танҳо гузинаҳои Исроил бисёр маҳдуд ва борик аст; балки танишҳо ва чолишҳои он низ зиёд шуда, ки ҳамин масъала сабаби афзоиши иштибоҳоти он низ шудааст. Иттифоқе, ки дар Сурия ва Лубнон дар шаби шанбе-якшанбе рух дод, яке аз ин иштибоҳоти саҳюнистҳо буд. Ҳадафи душман аз ин иқдоми ахир таҳти фишор қарор додани тими сиёсии Лубнон барои контрол ва маҳдуд кардани муқовамат буд. Ин ба маънои он аст, ки режими саҳюнистӣ тасмим гирифтааст, ки мизони боздорандагӣ дар ҷабҳаи шимолиро мутаодил кунад.
Режими саҳюнистӣ ба хубӣ медонад, ки кори бузурге, ки имрӯз яманиҳо дар сояи шароити ҷангӣ ва муҳосира ва фишор анҷом медиҳнд нишон медиҳад, ки қудрате монанди Ҳизбуллоҳ чӣ корҳое метавонад анҷом диҳад. Аз ҳамин рӯ пас аз изҳороти Сайидҳасаннсроллҳ, Исроил дар маърази озмоиши сомонаи дифои ҳавоии муқовамат дар Лубнон аст.
Иқдоми муқовамат сабаб шуд то ин меҳвар аз доираи ибҳомот хориҷ шавад. Илова бар инки посухи қотеъ ба амалиёти Димишқ ва Бейрут, як воқеияти ҷадид дар ҷабҳаи шимолӣ барои душман ба вежа аз тарафи Лубнон ба вуҷуд хоҳад овард; чароки муқовамат сареҳан тасмим гирифтааст бидуни инки дар маърази хатарҳои қатъномаҳои байналмилалӣ ё заминҳои ишғолӣ ва ё мавориди мушобеҳ бошад, аҳдофи худро интихоб кунад. Дар ин миён бузургтарин иштибоҳи душман ин буд, ки бо ин иқдоми худ дар воқеъ ба вокунишҳои боздорандагӣ ва талофиҷӯёнаи муқовамат машрӯъият бахшид.
Акнун вориди марҳалаи озмоиши сомонаи боздорандагии ду тараф шудаем. Режими саҳюнистӣ талош мекунад то бигӯяд, ки иқдомот ва ҳамалоти пешгирона бидуни истифода аз қоидаҳои бозӣ мумкин нест. Иттифоқе, ки дар Димишқ ва сипас Бейрут рух дод, муқоваматро ба самти ҳамалоти талофиҷӯёна савқ хоҳад дод. Далоили ин амр иборатанд аз:
– Душман медонист, ки ҳамла ба маркази муқовамат дар Димишқ сабаби шаҳодати бархе аз сокинони онҷо мешавад. Душмани саҳюнистӣ ин корро огоҳона анҷом дод, на лузуман барои таҳмили талафот, балки ба ин далел, ки анҷоми ин маъмурият бидуни чунин хатароти мумкин набуд.
– Посухи Ҳизбуллоҳ бар асоси асли муқобила ба мисл, ки аз замони ҳадаф қарор гирифтан Қунайтара, ин равишро дар пеш гирифта, ҳамалоти дардноки зидди душманро тавҷеҳ мекунад. Дар ин шароит режими саҳюнистӣ бояд аз миёни неруҳои худ афродеро, ки омодагии марг доранд ба марзҳои худ бо Лубнон бифиристанд.
Аз сӯи дигар суханони Сайид Насруллоҳ нишон дод, ки марҳалаи сукут дар баробари таҷовузҳои саҳюнистҳо дар кишварҳо ва манотиқи меҳвари муқовамат ба поён расида ва душман инро ба хубӣ эҳсос мекунад. Ин иқдоми муқовамат навъе посух ба иқдомоти режими саҳюнистӣ дар ҳамкорӣ бо Амрико дар Ироқ ва Сурия ва ё марзҳои миёни ду кишвар буд. Дар ҳоли ҳозир мунтазири натоиҷи ин таҳаввулот дар ояндаи наздик ҳастем.
Сенарияҳои пеши рӯ дар муодилоти роҳбурдии минтақа
Бар асоси таҳаввулоти ахир ба назар мерасад режими саҳюнистӣ таҳаррукоти сиёсӣ ва майдонии худ дар ояндаро дар ду марҳала думбол хоҳад кард. Телавив дар фурсати аввал мунтазири вокунишҳои эҳтимолии Ҳизбуллоҳ нисбат ба ин таҷовузҳо мешавад. Дар ин марҳала таҳдидоте ҳам аз сӯи мақомоти расмии режими саҳюнистӣ матраҳ мешавад, ки шояд битавонад монеъ аз анҷоми вокуниши Ҳизбуллоҳ ба ин таҷовузҳо шавад. Бахше аз ин таҳдидҳоро ахиран Бенёмин Нетонёҳу нахуствазири режими саҳюнистӣ ва теъдоди дигаре аз масъулони кобинаи ин режим матраҳ карданд. Артиши режими саҳюнистӣ ва дигар муассисоти низомӣ ва иттилоотӣ низ бо барпоии размоишҳо низомӣ ва ба рух кашидани тавонмандиҳои низомӣ ва сомонаҳои дифои мушакӣ талош хоҳанд кард, ки монеъ аз посухи Ҳизбуллоҳ ба таҷовузҳои режими саҳюнистӣ шаванд.
Дар марҳалаи баъд аз вокуниши Ҳизбуллоҳ ба таҷовузҳои режими саҳюнистӣ, муодилот бо назми бештаре думбол хоҳад шуд ва мақомоти сиёсӣ ва низомии режими саҳюнистӣ бо вуҷуди таҳдидҳое, ки матраҳ кардаанд, талош хоҳанд кард хештандорӣ карда ва раванди таҳаввулотро ба самти ҷанги фарогир пеш набаранд. Ин мавзӯъ албатта агар қабл аз баргузории интихоботи парлумонии режими саҳюнистӣ анҷом шавад, барои Нетонёҳу гарон тамом хоҳад шуд.
Бар асоси натоиҷи фоҷиабори посухи Ҳизбуллоҳ ба ҳамалоти режими саҳюнистӣ, ба назар мерасад мақомоти Исроил дар варои таҳдидҳои даҳании худ, бештарин ҳад аз талошҳои дипломатик ва сиёсиро ба кор гиранд, то шояд монеъ аз вокуниши Ҳизбуллоҳ ба таҷовузҳои худ шаванд. Натиҷаи ин талошҳо дар насиҳатҳои кишварҳои мухталиф ба Лубнон дар мавриди хештандорӣ дар баробари ҳамалоти Исроил намуд пайдо хоҳад кард.
Ба ин тартиб метавон гуфт, ки марҳалаи қабл аз вокуниши Ҳизбуллоҳ гарчи марҳалаи таҳаррукоти дипломатик ва сиёсӣ ва таҳдидҳои низомӣ хоҳад буд, аммо марҳалаи баъд аз анҷоми посухи Ҳизбуллоҳ дар сукут ва ҷумуди сиёсӣ ва амниятӣ думбол хоҳад шуд, ки албатта ба нафъи режими саҳюнистӣ нест, аммо Исроил маҷбур аст байни гузинаҳои бад ва бадтар якеро интихоб кунад.
Муодилаи ҷадиди Насруллоҳ дар тақобул бо саҳюнистҳо
Иқдоми душмани саҳюнистӣ ба анҷоми амалиёти амниятӣ дар қалби ҳавмаи ҷанубии Бейрут тавассути ду ҳавопаймои бидуни сарнишин дар шоми шанбе ва шаҳодати ду тан аз неруҳои муқовамат дар ҳамлаи режими саҳюнистӣ дар Сурия сабаб шуд то муқовамат тасмим бигирад, ки ҷилави ҳаргуна иқдоми душман зидди тавоноии боздорандагӣ, ки Лубнонро дар баробари таҷовузҳои саҳюнистҳо ҳимоят мекунад, гирифта ва аз неруҳои муқовамат дар ҳар куҷо, ки бошанд муҳофизат кунад.
Сайидҳасан Насруллоҳ, дабири кулли Ҳизбуллоҳ дар суханронии худ дар робита бо охирин иқдомоти режими саҳюнистӣ бисёр хатарнок ва ҷиддӣ сӯҳбат кард. Вай дар ин суханронии хосси худ як лаҳни ҷиддӣ ва таҳдидомез муносиб бо муодилаи боздорандагӣ дошт.
Бархе дар дохили Лубнон ва низ ҳампаймонони Амрико ва режими саҳюнистӣ дар минтақа талош мекунанд то ин иқдоми муқоваматро камаҳамият ҷилва диҳанд. Аммо Насруллоҳ таъкид кард, ки сукут дар баробари ин таҷовуз, як масири хатарнокро барои Лубнон рақам мезад.
Насруллоҳ ҳамчунин ин талоши душманро такрори сенарияе, ки акнун дар Ироқ дар ҳоли иҷро аст, донист. Лозим ба зикр аст, ки аз ҳафтаҳои гузашта, анборҳои Ҳашад-уш-шаъбӣ мавриди ҳадафи саҳюнистҳо қарор гирифтаанд.
Насруллоҳ пеш аз сӯҳбат дар бораи таҳаввулоти майдонии ахир, суханронии худро дар ҷашнвораи девори кишвар, бо ёдоварии солгарди дувуми озодсозии баландиҳои шарқӣ аз вуҷуди такфириҳо оғоз кард. Вай ҳузури густардаи мардум дар минтақа Айни Буқоъияро нахустин посух ба таҷовузҳои саҳюнистҳо дар шоми шанбе донист.
Дабири кулли Ҳизбуллоҳ ҳамчунин аз бетаваҷҷуҳии давлати Лубнон нисбат ба ҳазорон сокини лубнонии рустои Қасири Сурия гуфт ва хостори масъулиятпазирии давлат дар қиболи онҳо шуд.